Ömür Hanım'la Güz Konuşmaları
...Ve güz geldi Ömür hanım. Dünya aydınlık sabahlarını
yitiriyor usul usul. İnsanın içini karartan bulutların seferi var
göğün maviliğinde. Yağmur ha yağdı ha yağacak. İn-
cecik bir çisenti yokluyor boşluğunu insan yüreğinin.
Hüznün bütün koşulları hazır. Nedenini bilmediğim bir
keder akıyor damarlarımdan. Kalbimin üstünde binlerce
bıçak ağzı... ve yüzüm ömrümün atlası; düzlükleri bunaltı,
yükseklikleri korku, uçurumları yıkıntılarımla dolu bir
engebeler atlası. Yaşamak bir can sıkıntısı mıdır Ömür
hanım?
Her şeyi iyi yanından görmeyi kim öğretti bize? Acıyı
görmeyen insan, umutsuzluğu yaşamayan, iliklerine dek
kederin işleyip yaralamadığı bir insan, mutluluktan,
umuttan, sevinçten ne anlar? Göğü görmeden, denizi gör-
meden maviyi anlamaya benzemez mi bu? Bir güz dü-
şünün ki Ömür hanım, ilkyazı olmamış, yazı yaşanmamış,
böyle bir güzün hüznü hüzün müdür? Başlamanın bir
anlamı varsa bitişi göze almak, bitişin bir anlamı varsa
başlangıcı olmak değil midir? Yaşamı düz bir çizgide tut-
mak tükenmektir. Yaşamak zorunda olduğumuz şunca yılı
aykırı uçlar arasında gezdirip geçirmedikçe, alışkanlıkların
sınırlarını aşmadıkça zaman zaman, yaşamak nasıl yenilik
olur tükenmek değil de?
Yağmur yağıyor Ömür hanım...gökten değil, yüreğimin
boşluğundan ömrümün ıssız toprağına...Ve ben sonsuz
bir düzlükte bir küçücük, bir silik nokta gibi eriyip gi-
diyorum. Seslensem kim duyar sesimi yalnızlıklar ka-
tından?
Dönelim...Dönmek yenilmektir biraz da, yarım kalmasıdır
çıkışlarımızın, korkaklıktır, alışkanlıkların güvenli küflü
kabuklarına sığınmaktır...Olsun dönelim biz yine de. Bi-
lincinde olmadan üstlendiğimiz sorumluluklarımız var.
Evlere dönelim, sırtımızın kamburu evlere, cılızlığımızın
görkemli korunaklarına, yalnızlığımızın kalelerine dö-
nelim. Ölçüsüz yaşamak bize göre değil Ömür hanım.
Büyürken geniş ufuklarımız olmadı bizim. Küçücük
avuçlarımızla sınırlarımızı genişletmek istedikçe yaşamın
binlerce engeli yığıldı önümüze. Hangi birini yenebilirdik
bunca olanaksızlık içinde. Umutsuzluğu tanıdık, yenilgiyi
öğrendik böylece.
Yaşama sevinci adına bir tutamağım kalmadı Ömür hanım.
Bir garip boşlukta çiviliyim günlerdir gözbebeklerimden.
Sahi nedir yaşamın anlamı? Geriye dönüyorum sık sık
yanıt aramak adına, yüreğimin silik izler bırakıp, ağır
yükler aldığı zamanın derin denizlerine. Bakıyorum umut
karamsarlığın, sevinç acının azıcık soluk almasından başka
ne ki? Yaşamsa gerçekle düşün umutsuz bir savaşı, her şeyi
içine alan kocaman bir yanılsama... Değil mi yoksa?
Öyle büyük umutlarım olmadı benim, büyük düşlerim,
özlemlerim, büyük beklentilerim olmadı. Koşullarım beni
oluşturdu ben acılarımı buldum. Herkes gibi yaşasaydım
eğer, yaşamı onlar gibi görebilseydim çarşılar yeterdi
avutmaya beni. Bir gömlek, bir ayakkabı, bir elbise; bir
yemek lokantalarda; televizyon, halı, masa ve daha nice
eşya yeterdi yalnızlığı örtmeye, kendimi göstermeye, va-
rolmaya, 'dar çevre yitikleri'nde önem kazanmaya...
Oysa ben bir akşamüstü oturup turuncu bir yangının
eteklerine, yüreği avuçlarımda atan bir can yoldaşıyla
dünyayı ve kendimi tüketmek isterdim. Öyle bir tüketmek
ki, sonucu yepyeni bir "ben"e ulaştırırdı beni, kederli dal-
gınlığımdan her döndüğümde...Bir ben ki tüm ilişkilerin
perde arkasını görür de gülerdim sessizce yapay ya-
kınlıklarına insanların. Kim kimi ne kadar anlayabilir
Ömür hanım?
Susmak yalnızlığın ana dilidir, Ömür hanım, şiiridir, beni
konuşmaya zorlama ne olur. Sözün sularını tükettim ben,
kaynağını kuruttum. Geriye bir büyük sessizlik kaldı yü-
reğimde, kalabalıklar, kalabalıklar kadar büyük...Yalnızım
Ömür hanım, geceler boyu akıp giden ırmaklar gibi ka-
ranlıklar içre, öyle yitik, öyle üzgün, yalnızım...Sularım
toprağa sızıyor bak. Yüzümü geceler örtüyor. Binlerce taş
saklanıyor içimde. Kim kimin derinliğini görebilir, hem
hangi gözle?
Kendilerinin olan tek sözcük yok dillerinde, öyle çok ko-
nuşuyorlar ki...Bir söz insanın neresinden doğar dersiniz?
Dilinden mi, yüreğinden mi, aklından mı? Düşlerinden
mi yoksa gerçeğinden mi? Ve kaç kapıdan geçip yerini
bulur bir başka insanda? Yerini bulur mu gerçekten? Sözü
yasaklamalı Ömür hanım yasaklamalı...Kimsenin kimseyi
anlamadığı bir dünyada söz boşluğu dövmekten başka ne
işe yarıyor ki? Olanağı olsa da insanların yürekleri ko-
nuşabilseydi dilleri yerine, her şey daha yalansız, daha içten
olurdu. Aklı silmeli diyorum insan ilişkilerinden. Yanılıyor
muyum? Olsun. Yanıldığımı biliyorum ya...
Yeni bir şeyler söyle bana ne olur, yeni bir şeyler. Kurşun
aktı kulaklarıma hep aynı sözleri, aynı sesleri duymaktan.
Belirsizlik güzeldir, de örneğin, kesinlik çirkin. Sessizlik
sesten -hele de güncel ve kof- her zaman iyidir; düş gücü,
iç zenginliği verir insana. Dünyanın usul usul ağaran o
puslu sabahları ve günün turuncu tülleriyle örtünen dingin
akşamları bu yüzden etkiler bizi, duygulandırır, de. Anlık
izlenimler sürekli görünümlerden her zaman daha güçlü,
kalıcı ömürlüdür...Alışkanlıklar öldürür güzelliğimizi,
bizi değişmek çirkinleştirir de.
Kimse düşlerine yetişemez ve kimse geçemez gerçeğini bir
adım bile; bu yüzden sıkıntı verir zaman, kısa kalır, sonsuz
olur, insanın küçücük ömrünün karşısında. İstemenin kuralı
yoktur, de, açıklaması sınırı suçu yoktur; istemek ya-
şamın kendiliğinden sonucudur, ne haklı ne haksız,
ne yerinde ne yersiz...
Biz hepimiz dikenli tellerle sarılıyız, her ilişkide bir par-
çamız kalır ve bölüne bölüne biteriz de. En büyük hü-
nerimiz kendimize karşı olmak, aykırı yaşamaktır, acı
kaynaklarımızı ellerimizle yaratarak...Kıyılarımız duy-
gularımızın boyunda, derinliğimiz aklımızın ölçüsündedir;
ufuklarımızsa sisler içinde...O kıyısız gökyüzü nasıl sığar
küçücük gözlerimize, bir bardak suya, demirli bir pen-
cereye...Nasıl gizleriz ağız dil vermez bir geceye? Ve nedir
ki gizi, daraldığımız her yerde bir genişlik duygusu verir
içimize. Çözemeyiz, de, bu güdük bilinç, bu sığ yürek,
bu ezbere yaşamla.
Dünya bir testidir, de, Ömür hanım, ömür bir su...Sızar
iğneucu gözeneklerinden zamanın, bir içim serinlik bir
yudum mutluluk için. Ve bir gün ölümün balkonundan...
dökülür toprağa el içi kadar bir su. Yerde birkaç damla
nem, bir avuç ıslaklık...Ölümü bilerek nasıl yaşar insan,
geride dünyanın kalacağını bilerek nasıl ölür; bilmek bütün
acıların anasıdır, de...
Sars aklımın cılız ayaklarını, kuşat beni. Değişik şeyler
söyle ne olur, yeni bir şeyler söyle. Yıldım ömrümün ka-
lıplarından. Beni duy ve anla.
Yağmur dindi Ömür hanım. Gökyüzü masmavi gülümsedi
yine. Doğa aynı oyununu oynuyor bizimle. Umudun
ucunu gösteriyor usulca, iyimserliğin ışığını süzüyor mavi
atlasından. Ne aldanış! Bulutların rengi mavi-beyaz mıdır,
kurşuni-külrengi mi yoksa?
Gökyüzünü öpmek isterdim Ömür hanım, gözlerimle değil
dudaklarımla. Yoruldum bulutları kirpiklerimde taşı-
maktan. Delilik mi dedin? Kim bilir...Belki de yerde sü-
rünmenin bir tepkisidir bu, ya da ne bileyim bilinçsiz bir
aykırı olmak duygusu. Gökyüzü de olmak isteyebilirdim
değil mi? Kim ne diyebilir ki?
Kimseler görmedi Ömür hanım, bu dünyadan ben geçtim.
İçimde umudun kırk kilitli sandıkları, elimde bir avuç düş
ölüsü yüreğim -içinde senin ve benim ağırlığım- benim
olmayan bir garip gülümsemeyle yüzümde, incelik adına,
ben geçtim...Yerini bulmamış bir içtenlik, yanılmış bir
saygı ve bir hüzün eğrisi olarak ilişkilerin gergefinde,
ördüm ömrümün dokusunu ilmek ilmek. Beni cam kı-
rıklarıyla anımsasın insanlar, savrulan bir yaprak hüznü
ve dağınıklığı ile... Yükümü yanlış bedestanlara çözdüm.
Ezilmiş bir gül hüznü var yüreğimde. Saatlerce dayak
yemiş bir sanığın çözülmesi içindeyim. Ürperiyorum. Bir
at kestanesi durmadan yaprak döküyor yalnızlığın so-
kaklarında, örtüyor ömrümün ilk yazını. İçimde bir çocuk,
yalın ayak koşuyor yaşlılığa doğru, binlerce kez yenilmiş
umut ölülerini çiğneyerek. Sahi yaşlılık, derin bir iç çekiş,
yanılmış bir çocukluk olmasın Ömür hanım?
Ankara, Güz/1983 – Şükrü Erbaş
Jüri bitti ya, alıcı gözle aynaya baktım bugün. Hafif yaşlanmış, yorgun ve yanakları tombullaşmış buldum kendimi; tüm gündür ne yapsam diye düşünürken....saatler geçti.
Gün gelip de erkekler Jehan Barbur'un şarkı sözlerini anlayabildiğinde kadın - erkek ilişikileriyle ilgili sıkıntılar yeryüzünden silinmiş olacak.
İki kızım olacak benim,,
ezgileri dinleyecek, söyleyecekler.. Meydanlarda haykıracak, yeri geldiğinde bir aşk filminde ağlayacaklar.. Dayanışmayı bilecekler, sokakta oynayacak, mahalle mahalle yol tutacaklar.
Yaşamam lazım benim Nur Abla!
Güveneceğin, oturup iki çift muhabbetin belini kıracağın, eski günleri anacağın, bugünden konuşacağın, güleceğin, kızacağın dostların olması güzel şey..
Bugün yürürken yine (sanırım günün 3. turuydu) belediyenin tam da gündüz saatinde Istiklal'e saldığı o salak çöp arabalarından biri de benimle ilerliyordu. Hazzo'nun önüne geldik ve bizim yerleşik köpek sanki damarına basılmışçasına fırladı yerinden, o cüsseyle hızlandı, çöp arabasına kafa tuttu. Bense ağzım açık izliyordum, demekki bu köpek de yerinden kalkıyormuş diye..
Hrant’ın yaşamı boyunca yaptığı şey de buydu aslında. Farklılıklara saygı duydu, iletişimi ve bir arada yaşamayı önemsedi. Bütün bunları yaparken doğanın ritmine teslim olan bir yaşamı mümkün kılıyordu aslında. Bu ritme müdahale eden nice siyasal dönüştürme projesinin “ya kop ya da aynı ol” şeklinde özetlenebilecek yaklaşımına direniyordu. Farklı ve beraber olabilmemiz için. Tıpkı bir “kelebek geçme” gibi. Bugün onu katledenlere inat, hepimiz çatlakların arasında konuşlandık. Olmaya da devam edeceğiz. Hrant o çatlakların arasından bir ışık gibi süzülebilsin diye.
Kendimi;
Bubamara'yı dinlememiş ne zamandır, gelecek zaman aktivitesi kendini geçmiş zamanda kaybediyor.
'Bugünün tam olarak hangi gün olduğunu hatırlamıyorum' derken ajandaya baktım; meğer dünü de bilmiyor, hatırlamıyormuşum. Yaklaşık 10 gün öncesinden saya saya geldim bugüne, baktım ki saat 12'yi geçmiş. 'Kahrolası zaman!' dedim; gitarım olsa -tabi bir de çalabilsem- çıkarıp 'Tutamıyorum Zamanı'yı çalıp kendimle dalga geçecektim.
Düşündüm de;
Mephisto'ya yaklaşmışken tam; beynimin uyuştuğunu hissediyorum sadece ve hemen karşıdaki Art Nouveau binaya doğru bakakalıyorum. Daha geçen hafta V. İşçi Filmleri Festivali (TIK) açılışında sloganlar attığım, Emek için alkış tuttuğum, bir gün öncesinde de Min Dıt'i (TIK) izlediğim Yeni Rüya Sineması kepenklerini kapatmıştı. AKP'nin politikalarına, yalanlarına bir defa daha küfrettim, bir caddeyi bu denli mahvetmek için çaba harcamasına anlam veremiyorum. Yüz yıl sonraki mimarlık tarihi kitaplarını okuyan insanlar neler diyecekler onun için, kestirmekte zorlanmıyorum artık. Bir caddenin dokusunu, kokusunu, anısını yok etmek sadece vahşet kelimesiyle denk düşüyor.
Bunları düşünürken gözüm dükkanlara takılıyor, hepsine sanki tek bir elden çıkmış pankartlar örtü oluyor. "Tahliye Nedeniyle Zararına Satışlar","Bitiriyoruz", "Etiketin Yarısı". Bu kez uyuşma beynim dışında tüm vücuduma yayılıyor. Bir anda hamle yapıyorum değişik şeyler satan çorapçıya ve alışveriş yapan herkes leş kargalarına dönüşüyor. Uzaklaşıyorum.
Pasaja dalıyorum, çünkü uzaktan Mustafa Kemal'in sözünü görüyorum, "Sinemaya layık olduğu ehemmiyeti vermeliyiz." esasında garipsiyorum ehemmiyet verin yerine verelim demesini. Ve anlaşılan o ki, bugünü "iyi" yapmak için Atatürk sözleri yetmiyor artık. Hem söz de salonlara bir gönderme de yok sanırım, tüh. (Neyse, bu kısımda ifade özgürlüğümü bir miktar kısıtlıyorum, bu başka bir yazının konusu olsun istiyorum; Mustafa Kemal ve Bugün). İnci Pastanesi'ne ne olacak?! Hemen yan tarafta koskoca bir şirketler grubunun iğrenş alışveriş merkezi inşaatından sesler uyandırıyor beni tekrar.
Alkış, ıslık ve slogan sesleri "bastırıyor" inşaatın sesini. Sendikalı Bilgililer (TIK) geliyor. İşten çıkarılan 4 çalışma arkadaşları için artık onlar da sokakta. "Bugün okula ne kadar kazandırdım" yazıyordu pankartlardan birinde ve sermayenin elini üniversiteden çekmesini istiyordu kalabalık. Bir an durup Bilkent'i düşündüm ve böyle bir şey hiç geldi mi akıllarına acaba demeden edemedim. Neresinden olduğunu tam kestiremeden katıldım yürüyüşe ve 1 Mayıs'ta öğrendiğim sloganlara eşlik ettim. "Dünya yerinden oynar, işçiler birlik olsa.", "Sendika hakkımız engellenemez"
Epey olmuştu sinemaya gitmeyeli, en son Trabzon'da Vavien'i izlemiştim/k. Her ne kadar hayal kırıklığı olsa da -galiba beklentileri yüksek tutup gitmek çok akıllıca bir hareket değildi- şimdilerde düşününce fena olmayan şeyler çıkarabiliyorum.
Kepez'deyim. Geniş bir piknik alanı. Aylardan mart değilmiş gibi, bir sürü insan buraya gelmiş.
“Onu ağustosta muz tarlalarına götürecektim. Muz seslerini dinleyecekti. Nasıl sevineceğini, hayret edeceğini düşündükçe..” (Ece Temelkuran @ Muz Sesleri)
Hayat ne kadar eskise de zaman zaman; yıpranmış, kirlenmiş, zedelenmiş, ihanete uğramış ve orospulaşmış olsa da;... Hayat, her gün yeni bir bebek için baştan başlıyor; tertemiz. Yaşanmıyor gibi temiz.
Ofisin bahçesindeki yaralı kedi ölmüş, bugün öğrendim. Halbuki sevmiştim, demek ki ölüm gitmelerle birlikte olmuş. 'Güzelsindir de çocuksundur da' ya, meğer el kadar kedicik de dayanamamış yaralarına. Tarih bilinciyle yaşamaktan bitap düşmüş.
Sanırım 3 saat kadar durdum kar altında, bir ara epey titrediğimi hatırlıyorum..
Gülüp geçilecek şeyler olmuyor değil; tüm günü yağmur altında yürüyerek geçirdikten sonra çektiğim hiçbir fotoğrafı beğenmediğim gibi, şimdi bir de ateşim çıkmaya başlıyor. Halbuki günlerdir benle olan düşük tansiyonumla artık iyi geçinmeye başlamıştık.
